2025 жылы жаңа туған сәбилерге қандай есімдер қою сәнге айналды? Қазақ халқында есім беру — жай ғана атау емес, ол баланың тағдырына, болашағына әсер ететін мағыналы үрдіс. Бұл мақалада ер балаларға арналған заманауи және мағыналы есімдерді ұсынып, олардың мән-мағынасына тоқталамыз.
А әрпі
Аббас – «қатқыл жүзді», Пайғамбардың (с.а.с.) көкесінің
есімі.
Абдулла – «Алланың құлы».
Абду – «құл, пенде», «абд» сөзімен басталатын есімдердің
қысқартылған түрі.
Абдулакбар – «Акбардың құлы».
Абдуссаттар – «әс-Саттардың құлы».
Абзал – «Афдал» – артық.
Абрар – «әбрар» – ізгілер.
Абыл – Адам пайғамбардың ұлының есімі.
Азамат – «ұлылық».
Азиз – «қымбатты, құдіретті».
Азим – «ұлық».
Айғали – Ай+Әли.
Айдар –арыстан.
Айнуддин – «діннің бұлағы немесе көзі».
Айнулла – «Алланың заты».
Айтбай – Айт – «мейрам» + бай.
Айтмұхаммед – Айт+Мұхаммед.
Алауддин – «діннің биігі, асқары».
Али – «биік, асқар».
Алиф – «дос», «жолдас», «бауырмал»; араб әліпбиінің
бірінші әрпі.
Аллаберген – Алла+берген.
Аллажар – «Алла жар, яғни дос, қамқор болсын» деген
тілектен шыққан.
Аман – «аман-саулық, «қауіпсіздік».
Амин – «сенімді; өкіл».
Амир – «әмірші, ханзада».
Ансари – «ансарлық – «көмекші» – мәдиналық
сахабалардың лақабы».
Ануар – «нұрлы, нұрлар».
Арафат – Меккенің қасындағы қасиетті таудың аты.
Ариф – «білуші, танушы; Алланы танушы».
Асадулла – «Алланың арыстаны».
Асан – Хасан.
Асим – «қорғаушы, сақтаушы».
Асыл – «текті, нағыз».
Атымтай – «Тай руынан шыққан жомарт» – сақи
жомарттығымен аты шыққан араб көсемі.
Ахмад – «аса мақтаулы, мақтауға ең лайықты».
Ашраф – «аса текті, берекелі».
Аюб – Құран Кәрімдегі пайғамбар аты.
Аятулла – «Алланың аяты, белгісі».
Ә әрпі
Әбдуәли – «Әл-Уәлидің», яғни Өкілдің құлы».
Әбді – Абду.
Әбдіғаппар – «Әл-Ғаффардың», яғни Аса кешірімдінің
құлы».
Әбдіжаббар – «Әл-Жаббардың», яғни Өктемнің құлы».
Әбдіжәлил – «Әл-Жәлилдің», яғни Даңқтының құлы».
Әбдіжәмил – «Әл-Жәмилдің», яғни Көркемнің құлы».
Әбдік – Абдулла.
Әбдікәміл – «Әл-Кәмилдің», яғни Кемелдік иесінің құлы».
Әбділда – Абдулла.
Әбдімәжит – «Әл-Мәжидтің», яғни Аса даңқтының құлы».
Әбдімәлік – «Әл-Мәликтің», яғни Әлемдердің Патшасының құлы».
Әбдінұр – «Ән-Нурдың», яғни Нұр немесе Нұрландырушының құлы».
Әбдіразақ – «Ар-Раззақтың», яғни Ризықтандырушының құлы».
Әбдірахман – «Ар-Рахманның», яғни Аса рахымдының құлы».
Әбдірахым – «Ар-Рахимнің, яғни Ерекше Мейірімдінің құлы».
Әбдірашит – «Ар-Рашидтің, яғни Туралыққа Нұсқаушының құлы».
Әбдісабур – «Ас-Сабурдың, яғни Аса төзімдінің құлы».
Әбдісалам – «Әс-Сәләмнің, яғни Бейбітшілдің құлы».
Әбдісамат – «Ас-Самадтың, яғни Мәңгі, Мұқтажсыздың құлы».
Әбдішүкір – «Әш-Шәкурдің, яғни Алғыс айтушы,
жақсылықтың қарымтасын қайтарушының құлы».
Әбдіхамит – «Әл-Хамидтің, яғни Мақтаулының құлы».
Әби – «әке» (ілік септігіндегі формасы).
Әбласан (Әбу-л-Хасан) – «Хасанның әкесі».
Әбсаттар (Абду-с-Саттар) – «Ас-Саттардың, яғни күнәні Жасырушының құлы».
Әбу – «әке» (атау септігіндегі формасы).
Әбу Әли – «Әлидің әкесі».
Әбу Ханифа – «Ханифаның әкесі», ұлық имамның куния есімі.
Әбубәкір – «Бәкірдің әкесі», Пайғамбарға (с.а.с.) ең жақын
сахабаның куния есімі.
Әбунасыр – «Насырдың әкесі», қазақ жерінен шыққан ұлы
ғұлама әл-Фарабидің есімі.
Әбурайхан – «Райханның әкесі», атақты ғұлама Бирунидің есімі.
Әбутәліп – «Тәліптің әкесі», Пайғамбар (с.а.с.) көкесінің есімі.
Әбілғазы, Әбілаз (Абулғази) – «күрескер, жеңімпаз».
Әбілда – Абдулла.
Әбілмансұр – «Мансұрдың әкесі», қазақ ханының аты.
Әбілхайыр – «Қайырдың әкесі»; «аса жомарт», қазақ
ханының аты.
Әділ – «әділ, әділетті, шыншыл».
Әжімұрат – Қажы+Мұрат.
Әзиз – «қымбатты, қадірлі».
Әзім – Азим.
Әзірет – «мырза», «тақсыр» – мұсылман ғалымдары мен
қадірлі тұлғаларға айтылатын қаратпа сөз.
Әкім – Хаким.
Әли – Али.
Әлиф – Алиф.
Әлихан – Әли+Хан.
Әлімжан – әлім – ғалым + жан.
Әлішер – Әли+Шер.
Әмзе – Хамза.
Әмин – «сенімді, тұрақты».
Әмір – «әмірші, бұйырушы».
Әнес – «қуаныш, шаттық»; Пайғамбар (с.а.с.) сахабасының аты.
Әнуар – Ануар.
Әріп – Ариф; «әріп».
Әсен – Хасан.
Әсет – Асад – «арыстан».
Әскер – «әскер, жауынгер».
Б әрпі
Бағдат – Ирақ елінің астанасы, атақты білім ордасы. Негізі
парсы сөзі «Құдайдың сыйы» деген мағына береді.
Бадиғуззаман – «өз заманының кемеңгері, ерекше тұлғасы».
Байғази – Бай + Қазы (Сот).
Баймұрат – Бай + Мұрат.
Баймұхаммед – Бай+Мұхаммед.
Байназар – Бай+Назар.
Байсұлтан – Бай + Сұлтан.
Барат – «тазару», шағбан айындағы қасиетті түннің аты.
Бахруддин – «діннің теңізі».
Баһауддин – «діннің көркемі».
Баян – «айқын, анық».
Бәдруддин – «діннің толғанайы».
Бәдір – «толғанай».
Бәкір – «ертерек туған, бірінші туған; тайлақ».
Бәшір – «қуанышты хабар жеткізуші, сүйіншілеуші».
Бекмұхаммед – Бек+ Мұхаммед.
Бексұлтан – Бек+Сұлтан.
Берекет – «береке, құт».
Бұрхануддин – «діннің айқын дәлелі, ғалымы».
Бұрхан – «айқын дәлел».
Біләл – «айықтырушы, сауықтырушы».
Ғ әрпі
Ғаббас – Аббас.
Ғабдулла – Абдулла.
Ғабит – «құлшылық қылушы, тақуадар».
Ғази – «жауынгер; жеңімпаз».
Ғазиз – Азиз.
Ғали – Әли; «қымбат, қадірлі».
Ғалым – «ғалым, білімдар».
Ғани – «бай, бақуатты».
Ғұбайдолла – Убайдулла.
Д әрпі
Дамир – «ар, ождан».
Даниял – көне иврит тілінде «Құдайдың сыйы», пайғамбар аты.
Дәлел – «дәлел, айғақ; жол бастаушы».
Дәулет – «байлық; билік; ел, мемлекет».
Дәурен – «кезең; айналым».
Дәуір – «уақыт, кезең; шеңбер».
Дәуіт – көне иврит тілінде «сүюші, сүйікті», пайғамбар аты.
Досмұхаммед – Дос+Мұхаммед.
Дінислам – Дін+Ислам.
Дінмұхаммед – Дін+Мұхаммед.
Е әрпі
Ерәлі – Ер + Әли.
Ерғазы – Ер + Қазы (сот).
Ермұхаммед – Ер + Мұхаммед.
Ерсұлтан – Ер + Сұлтан.
Ескендір – көне грек тілінде «Александр» – «жеңімпаз»,
Зұлқарнайын патшаның аты.
Есмұхаммед – Ес+Мұхаммед.
Ж әрпі
Жақия (Яхия) – көне иврит тілінде «өмір сүрер, өміршең» деген
мағынаны білдіреді. Құран Кәрімде аталған пайғамбардың
аты, Зәкәрия пайғамбардың (а.с.) ұлы.
Жақып (Яъқуб) – көне иврит тілінде «ізбен жүруші,
ілесуші» деген мағынаны білдіреді. Құран Кәрімде аталған
пайғамбардың аты, Жүсіп пайғамбардың (а.с.) әкесі.
Жұма – «жұма күні туылған».
Жұмағазы – «Жұма + Қазы (сот)».
Жұмағали – «Жұма + Әли».
Жүніс (Юнус) – көне иврит тілінде «көгершін» деген
мағынаны білдіреді. Құран Кәрімде аталған пайғамбардың аты.
Жүсіп (Юсуф) – көне иврит тілінде «үстеме, қосымша» деген
мағынаны білдіреді. Құран Кәрімде аталған пайғамбардың аты.
З әрпі
Заман – «уақыт, заман, дәуір».
Зәкәрия – көне иврит тілінде «құдайды еске алу» деген
мағынаны білдіреді. Пайғамбардың аты, Жақия пайғамбардың
(а.с.) әкесі.
Зәки – «зерек, ақылды».
Зәкір – «еске алушы, зікір етуші (Алланы)».
Зейнуддин – «діннің әшекейі».
Зейнулла – «Алланың әшекейі».
Зейтун – «зәйтүн ағашы».
Зейд – «үстеме, көбею», Пайғамбардың (с.а.с.) сахабасының аты.
Зияуддин (Дия ад-Дин) – «діннің сәулесі, жарығы».
Зубайр – «кішкене темір», Пайғамбардың (с.а.с.) сахабасының аты.
Зул-кифл – «тапсырма, кепілдік иесі», Құран Кәрімде аталған пайғамбардың аты.
Зун-нун – «балық иесі», Жүніс пайғамбардың (а.с.) лақабы, атақты тақуа кісінің аты.
Зұлқарнайын (Зул-Қарнайн) – «қосмүйізді», әділетті
қолбасшы Ескендірдің Құран Кәрімде аталған лақабы.
Зұлпықар (Зул-фақар) – «омыртқалы», Әлидің (р.а.)
қылышының аты.
И әрпі
Ибадулла – «Алланың құлдары», көпше түр, жекешесі
Абдулла.
Ибраһим – көне иврит тіліндегі сөз. Құран Кәрімде аталған
пайғамбар есімі.
Идрис – «ынталы». Құран Кәрімде аталған пайғамбар есімі.
Иззатулла – «Алланың даңқы, құдіреті».
Икрам – «жомарттық, құрмет, сый».
Илияс – көне иврит тіліндегі «Құдайдың құдіреті». Құран
Кәрімде аталған пайғамбар есімі.
Илһам – «аян, медет».
Имадуддин – «діннің тірегі».
Имамали – Имам+Әли
Иманали – Иман+Әли
Имран – «өмір, құт-береке», Құран Кәрімде аталған
пайғамбарлардың атасы.
Инаят – «қамқорлық, мейірім, Алланың қамқорлығы».
Ирфан – «білім, таным; қадірлеу».
Иршад – «нұсқау, тура жолға бастау».
Иса – көне иврит тілінде «Құдайдың сыйы». Құран Кәрімде
аталған пайғамбар есімі.
Исамуддин – «діннің қорғаушысы; тұтқасы, тазалығы».
Искандар – Ескендір.
Ислам – «Аллаға мойынсұну, берілу; дін».
Исмаил – көне иврит тілінде «Құдайдың естуі». Құран
Кәрімде аталған пайғамбар есімі, Ибраһим пайғамбардың ұлы.
Исмат – «тазалық, пәктік».
Исраил – көне иврит тілінде «Құдайдың құлы».
Исхақ – көне иврит тілінде «күлу». Құран Кәрімде аталған
пайғамбар есімі, Ибраһим пайғамбардың ұлы.
Ихсан – «ізгілік, игілік».
Ихтияр – «таңдау, таңдамалы».
К әрпі
Камалуддин – «діннің кемелдігі».
Карамат – «жомартық; керемет; құрметтілік».
Кәдір – Қадір.
Кәрім – «жомарт, ізгі».
Қ әрпі
Қабдол – Абдулла.
Қабдулла – Абдулла.
Қабдырахым – Абдуррахим.
Қабыл – «қабыл болу; қабыл алушы; жарамды».
Қадір – «күшті; қабілетті; қадірлі».
Қази – «қазы, шариғат соты».
Қали – Әли.
Қамар – «ай».
Қари – «оқушы; Құран оқушы».
Қасим – «бөлуші; көркем жүзді»; Пайғамбардың (с.а.с.)
ұлының есімі.
Қаһарман – «жеңімпаз».
Қуат – «күш-құдірет».
Құдыс – «киелі, таза»; Ислам әлеміндегі үшінші қасиетті
қала Иерусалим қаласының мұсылманша аты.
Құл-Мұхаммед – Құл+Мұхаммед.
Құрбан – «құрбандық; Құрбан шалу айында туылған».
Құтыб – «кемеңгер тұлға».
Қыдыр, Қызыр – Хидр – Құран Кәрімде әңгімеленген ізгі
пенденің есімі; «жасыл, көгеріс».
Қыдырәлі – Қыдыр+Әли.
Л әрпі
Латиф – «жұмсақ, мейірімді».
Лейс – «арыстан».
Лұқман – Құран Кәрімде әңгімеленген ізгі пенденің есімі
Лутфи – «жұмсақ, жағымды, мейірімді».
Лутфулла – «Алланың жұмсақтығы, мейірімі».
М әрпі
Мағауия – «кішкене түлкі, түлкішек».
Мадияр – «Имам Мәдінің досы».
Мақсат – «мұрат, алға қойылған мақсат».
Мақсұм, Мағсұм, Мағзұм – «күнәсіз, кемшіліксіз;
қорғалынған, қамқорлыққа алынған».
Манар – «нұрлы; маяк».
Мансұр – «жеңімпаз».
Маруан – «суландырушы».
Масғұт – «бақытқа бөленген, бақытты».
Махамбет – Мұхаммед.
Махмұт – «мақтаулы, мақталынған».
Мәди, Мәһди, Мәді – «тура жолда болушы».
Мәделі – Мәди+Әли.
Мәжит – «даңқты, құрметті, абыройлы».
Мәлік – «патша, әмірші, ие».
Мәмет – Мұхаммед.
Мәшһүр – «атақты, белгілі».
Мәулен – мәуләнә – «мырзамыз», Пайғамбарға (с.а.с.),
ғұламаларға айтылатын сөзден шыққан.
Мекебай – «Мекке + бай».
Мирас – «мұра, мұрагер».
Мұғаз – «сақталған, қорғалған».
Мұзафар – «жеңімпаз, жеңуші».
Мұқағали – Мұхаммед+Әли.
Мұқан – Мұхаммед.
Мұқтар – «таңдаулы».
Мұрат – «қалаған нәрсе, мұрат-мақсат».
Мұхаммед – «аса мақтаулы, мақтауға лайық».
Мұхаммед Әли – Мұхаммед+Әли.
Мұхаммед Әмин – Мұхаммед+Әмин.
Мұхаммеджан – Мұхаммед+Жан.
Мұхаммед Мәһди– Мұхаммед +Мәһди
Мұхаммед Нұр– Мұхаммед +Нұр
Мұхаммед Садық– Мұхаммед +Садық
Мұхаммед Салих– Мұхаммед +Салих
Мұхаммед Хасан– Мұхаммед +Хасан
Мұхаммед Фатих– Мұхаммед +Фатих
Мұхаммедияр– Мұхаммед+Жар – «Мұхаммедтің досы, сүйіктісі».
Мұхиддин – «дінді тірілтуші, жаңғыртушы, қалпына келтіруші».
Мұхит – «мұхит, теңіз».
Мұртаза – «Алланың разылығына жеткен», Әли ибн
Әбутәліптің сипатты лақабы.
Мұса – көне иврит тіліндегі сөз, Құран Кәрімде аталған пайғамбар есімі.
Мұстақим – «тура, ашық; сенімді».
Мұстафа – «таңдалынған, таңдаулы», Мұхаммед
пайғамбардың сипатты есімдерінің бірі.
Мүслім – «мұсылман; бойсұнушы».
Н әрпі
Нағи – арабша «нақи» – «саф таза».
Нағым – жәннаттың аты.
Нақып – «басшы, көсем».
Насруддин – «Насируддин» – «діннің көмекшісі,
қорғаушысы».
Насрулла – «Алланың жеңісі».
Насыр – «жеңімпаз».
Нәдір – «сирек, дара, бірегей».
Нәжмуддин – «діннің жұлдызы».
Нәзір – «назир» – «ескертуші», Пайғамбардың (с.а.с.) бір сипаты.
Несіпбек – «насиб» – несібе
Низамуддин – «дінді тәртіпке келтіруші».
Нұғман – «бақытты, бай-қуатты».
Нұр Мұхаммед – Нұр+Мұхаммед.
Нұрахмет – Нұр+Ахмет.
Нұрәлі – Нұр+Әли
Нұрбек – Нұр+Бек.
Нұрғазы – Нұр+Ғази.
Нұрғали – Нұр+Әли.
Нұриддин – «діннің нұры».
Нұрсұлтан – Нұр+Сұлтан.
Нұх – көне иврит тілінде «қуаныш, жұбаныш»; Құран Кәрімде
аталған пайғамбар есімі.
Нығмет – «нығмет, несібе, ризық».
О әрпі
Омар – «өмір сүретін, өмірі ұзақ»; Мұхаммед пайғамбардың
(с.а.с.) ең жақын сахабасының есімі.
Ормамбет – Мұхаммед.
Осман – «түзетуші»; Мұхаммед пайғамбардың (с.а.с.) ең жақын сахабасының есімі.
Оспан – Осман.
Ө әрпі
Өкіл – «өкіл, жауапкер».
Өмір – «ғұмыр, жас».
Өмірәлі – Өмір+Әли.
П әрпі
Пазыл – Фазыл.
Пайзрахман – Файзрахман.
Парасат – арабша «фарасат» – көрегендік, зерделілік,
қырағылық, тапқырлық.
Пахреддин – Фахреддин.
Р әрпі
Ражаб – мұсылман күнтізбесіндегі ай аты; ражаб айында
туылған.
Рази – «разы, қанағаттанушы».
Раимқұл – «Ар-Рахимнің құлы».
Райымбек – Рахымбек.
Рамазан – мұсылман күнтізбесіндегі ораза айының аты;
рамазан айында туылған.
Рами – «садақ атушы, атқыш, мерген».
Рафик, Рафиқ – «дос, жолдас, серік».
Рахат – «демалыс, тыныштық».
Рахманберді – «Ар-Рахман+Берді».
Рахманқұл – «Ар-Рахманның құлы».
Рахматулла – «Алланың рахметі-рахымы».
Рахымбек – «рахымды, мейірімді бек».
Рахымжан – «рахымды, мейірімді жан».
Рашид – «жетекші, саналы, зерек».
Рашидаддин – «діннің жетекшісі, зерегі».
Ридуан – «разылық, қанағат, қуаныш»; жұмақ қақпасын
күзетуші періштенің аты.
Ризабек – Риза – «разылық, келісім» + Бек.
Ризахан – Риза – «разылық, келісім» + Хан.
Ришат, Рашад – «тура жол, шындық».
Рүкнуддин – «діннің тірегі», Бейбарыс сұлтанның лақап аты.
Руми – «румдық»; атақты сопы ғұламасының қатыстық есімі.
Рушди – «тура үгіт».
С әрпі
Сабах – «таң, ертеңгілік кез; таңертең туылған».
Сабыр – «төзімді, сабырлы».
Сағадат – «бақыт, құт, сәттілік».
Сағит – «бақытты, құтты, сәтті».
Садруддин – «дін басшысы».
Садық – «шыншыл; дос».
Садыр – «әр нәрсенің алды, басшы, басы».
Сақи – «сақи, жомарт».
Сақып – «жолдас, дос; ие, қожайын».
Саламат – «амандық, саулық».
Салауат – «мадақтау, салауат, дұға-тілек».
Салахуддин – «діннің игілігі, қорғаушысы», Қасиетті Құдыс
қаласын (Иерусалимді) крест жорықшыларынан азат еткен
атақты мұсылман қолбасшысының аты.
Салман – «аман, берекелі». Пайғамбар (с.а.с.) сахабасының аты.
Самаддин (Сәмедин, Замаддин) – арабша Сәмә әд-Дин –
«діннің биігі».
Сапа – «сапа; сафа – саф тазалық, тұнықтық».
Сапар – «сапар; сафар – мұсылманша ай аты».
Сапаралы – Сапар + Әли.
Саттарқұл – «Саттардың құлы», әс-Саттар – «күнәні
жасырушы» – Алла Тағаланың бір сипаты.
Сафа – «саф тазалық, тұнықтық; Меккедегі қасиетті таудың аты».
Сафуан – «саф, таза».
Саят – «аң аулау, серуендеу».
Сәбит – «берік, мықты».
Сәдір – Садыр.
Сәйд – «мырза, ие, қожайын».
Сәлім – «аман-сау, бүтін».
Сәубан – «өкіл, тәрбиеші».
Сейфуддин – «діннің қылышы, қорғаушысы».
Сейфулла – «Алланың қылышы».
Сейфулмәлік – «Әл-Мәликтің, яғни Алла Тағаланың
қылышы».
Сиражуддин – «діннің шырағы, жарығы».
Субханберді – «Субхан» сөзі «Субханалла» – «Алла пәк»
деген дұға сөздің қысқартылған түрі.
Сұлтан – «сұлтан, әмірші».
Сүлеймен – «бейбіт; қорғалынған», пайғамбар есімі.
Сыддық – «аса шыншыл»; Пайғамбар (с.а.с.) сахабасы
Әбубәкірдің (р.а.) лақап аты.
Сыздық – Сыддық.
Т әрпі
Талап – «талап, тілек, сұрау».
Талғат – «пішін, жүз, дидар; көркемдік, сұлулық».
Талха – акация, шөл жерде өсетін өсімдік аты.
Тарық – «түнгі қонақ»; Шолпан жұлдызы.
Тауфиқ – «сәттілік, алға басушылық, құт».
Таха – Құран Кәрімнің жиырмасыншы сүресінің аты, аят.
Ұғымын бір Алла біледі.
Тәжуддин – «діннің тәжі».
Тәліп – «ізденуші, талап етуші; үйренуші, студент».
Тәуекел – «тәуекел ету, бүкіл істі Аллаға тапсыру».
Тоқмұхаммед – Тоқ + Мұхаммед.
У әрпі
Уақас – «ұрушы; тұзақ; Пайғамбар (с.а.с.) сахабасы Сағыд ибн
Әбу Уаққастың атының негізінде қысқартылып жасалынған есім.
Уәйіс – «бөлтірік»; Уәйіс әл-Қарани – атақты тақуадар.
Уәйіл – «оралушы».
Уәкіл – «өкіл, жауапкер».
Уәли – «дос, жақын (Алла Тағалаға); әулие».
Уәлиуддин – «діннің досы, жанашыры».
Убайдулла – «Алланың кішкентай құлы, пендесі».
Усәма – «арыстан»; Пайғамбар (с.а.с.) сахабасының аты.
Ұ әрпі
Ұзайыр – ескі еврей тілінде пайғамбардың аты.
Ұлық-Мұхаммед – Ұлық+Мұхаммед
Ұмар – Омар.
Ү әрпі
Үкаша – «өрмек»; Пайғамбар (с.а.с.) сахабасының есімі.
Үмбет – «қауым, үмбет».
Үмбетәлі – «үмбеттің Әлиі».
Үсен – Хүсейін.
Ф әрпі
Фазыл – «артықшылық, бекзаттық; ырзық-несібе».
Файзрахман – Рахманның құт-берекесі, жомарттығы,
артықшылығы.
Файзулла – Алланың құт-берекесі, жомарттығы, артықшылығы.
Файсал – «шешуші; сот; қылыш».
Фарид – «дара, бірегей».
Фарис – «салт атты, батыр, ноян».
Фарисаддин – «діннің батыры, нояны».
Фаруқ – «ақ пен қараны айырушы, өте әділ; Омар ибн Хаттабтың лақап аты».
Фархад, Фарқад – (Фархад – көне парсыша «зерек»; арабша
«Фарқад» – жетіқарақшыдағы жұлдыздың аты).
Фархат – «қуаныш, шаттық».
Фатих – «жеңімпаз, ашушы».
Фатхулла, Фетхулла – «Алланың жеңісі».
Фахреддин – «діннің мақтанышы».
Фирдауси – «фирдаустық», Фирдаус – ең биік жәннат.
Фуад – арабша «жүрек», «ақыл, сезім».
Х әрпі
Хабибулла – «Алланың сүйіктісі».
Хайдар – «арыстан».
Хайруддин – «діннің қайырлығы, қайырымдысы».
Хайрулла – «Алланың қайырлығы».
Хаким – данышпан; әмірші, әкім.
Хақберді – Әл-Хаққ + берді.
Хақназар – Әл-Хаққтың назары.
Халил – «дос, сүйікті жолдас».
Халилулла – «Алланың досы, сүйіктісі».
Халим – «жұмсақ, қайырымды».
Халит – «мәңгі, тұрақты».
Халифа – «орынбасар, көмекші».
Хамза – «ащы, өткір дәмді».
Хамит – «мақтаулы».
Ханафи – «Әбу Ханифа мазһабының өкілі».
Ханиф – «шынайы иман келтірген, ізгі пенде».
Хасан – «жақсы, ізгі, көркем», Пайғамбар (с.а.с.)
немересінің есімі.
Хасболат – хас – «нағыз, шынайы» + «болат».
Хатиб – «шешен, дін насихатшысы».
Хафиз – «сақтаушы; Құранды немесе хадисті жатқа білуші».
Хикмет – «даналық, білім».
Хисамеддин – «діннің қылышы».
Хуснуддин – «діннің көркемдігі, әдемілігі».
Хүсейін – «жақсы, ізгі, көркем», Хасан сөзінің кішірейтілген формасы.
Һ әрпі
Һарун – ескі еврей тілінде «таулық, таулы өлке тұрғыны»,
Құран Кәрімдегі пайғамбар есімі.
Һәди – «туралыққа бастаушы, жолбасшы».
Һәни – «бақытты, сәтті; қызметкер».
Һибатулла – «Алланың сыйы».
Ш әрпі
Шағбан – мұсылман күнтізбесіндегі ай аты; «шағбан айында
туылған».
Шарапат – «шарапат; құрмет; абырой-даңқ».
Шарафуддин – «діннің шарапаты, даңқы».
Шафиғи – «шапағатшы; шафиғи мазһабының өкілі».
Шәкір – «шүкір етуші, алғыс білдіруші».
Шәмсуддин – «діннің күні, жарығы».
Шәмші – «күн».
Шәміл – «бәрін қамтушы, әмбебап».
Шәриф (Шәріп) – «бекзат, асыл текті».
Шейхислам – «Исламның шейхы, ғұламасы, қадірлісі».
Шерәлі – «шер» парсыша «арыстан» + Әли.
Шермұрат – Шер+Мұрат.
Шермұхаммед – Шер+ Мұхаммед.
Шұғайып – Құран Кәрімде аталған пайғамбардың есімі.
Шүкір – «шүкір, алғыс».
Ы әрпі
Ыбырайым, Ыбрай – Ибраһим.
Ыдырыс – «ыждағатты, талапты»; пайғамбар есімі.
Ықсан (Ихсан) – Ихсан.
Ықтияр – Ихтияр.
Ырзабек – Ризабек.
Ырысмамбет – Ырыс + Мұхаммед.
Ысмайл – Исмаил.
І әрпі
Ідіріс – Ыдырыс.
Ізмұхаммед – Із+Мұхаммед.
Ілияс – Илияс.
Ісләм – Ислам.
Я әрпі
Язид – «Өсер, көбейер».
Ясин – Құран Кәрімдегі 36-сүренің аты әрі сол сүредегі
алғашқы аят. Ұғымын бір Алла біледі.
Ясир – «жеңіл, сәтті».
