Өтірік өлең – қазақ фольклорындағы ерекше жанр. Ол балалардың қиялын дамытып, ойлау қабілетін арттырады. Өтірік өлеңдерде шындыққа жанаспайтын, бірақ қызықты әрі күлкілі оқиғалар баяндалады.
1. Классикалық өтірік өлең
📌 Бұл түрінде күнделікті өмірде мүмкін емес нәрселер айтылады.
Мысал:
Арыстанды мініп алып,
Тауға шықтым зырылдап.
Құмырсқаны көтеріп,
Лақтырып ем – сырғанап!
Шегіртке ат қып міндім де,
Шөлді кештім құм кешіп.
Бір қасық су ішкен едім,
Мұхит болып дүркіреп!
2. Ерлік туралы өтірік өлең
📌 Бұл түрінде автор өз ерліктерін әсірелеп мақтанады.
Мысал:
Бір өзім мыңды жықтым,
Айдаһарды қылқындырып.
Жерді көтердім қолыммен,
Тауға шегіртке қондырып!
Күнді ұстап ала қойдым,
Айды қалтаға салып алдым.
Желді қамшы ғып үйіріп,
Теңізді шөлге айналдырдым!
3. Табиғат туралы өтірік өлең
📌 Табиғат құбылыстарын әсірелеп, қызықты етіп суреттейді.
Мысал:
Күн жерге түсіп кетіпті,
Адамдар оны көтеріпті.
Аспанды біреу жамапты,
Бұлттарды көрпе қылып жауыпты.
Жаңбыр орнына бал жауды,
Өзен сүт боп ағыпты.
Көлдерге шай толып,
Балықтар печенье жепті!
4. Күлкілі өтірік өлең
📌 Мақсаты – тыңдаушыны күлдіру.
Мысал:
Кеше мен бір сиыр көрдім,
Көкке шығып билеп жүр.
Тауықтар доп ойнап,
Мысықтар ән айтып жүр!
Қойлар суда жүзеді,
Балықтар жайлауда жүреді.
Пілдер ағашқа шығып,
Шымшықтар оларды күледі!
5. Ғарыш туралы өтірік өлең
📌 Ғарышқа ұшып, ерекше оқиғаларды баяндау.
Мысал:
Зымыранға мініп алдым,
Айға қарай ұшып бардым.
Марста бір үй салып қойдым,
Шолпанда шай ішіп қайттым!
Күннің беті ыстық екен,
Каспийден су алып септім.
Жұлдыздарды тізіп қойып,
Түнде шам қып жағып қойдым!
Балаларға арналған өтірік өлеңдер осылай түрлі тақырыпта жазылады. Бұл өлеңдер олардың қиялын кеңейтіп, шығармашылық қабілетін дамытады. 😊✨
