Қырқынан шығару дәстүрі деген не?
Қырқынан шығару – қазақ халқының сәбидің өміріндегі алғашқы маңызды рәсімдерінің бірі. Бұл дәстүр нәресте дүниеге келгеннен кейін 40 күн өткен соң өткізіледі және оның денсаулығының нығаюы, көз тимеуінен сақталуы үшін жасалады.
Ұл баланың қырқынан шығару рәсімі ерекше маңызға ие, өйткені қазақ халқында ер бала – шаңырақтың иесі, елдің қорғаны саналады. Сондықтан оның өмірі ұзақ, дені сау болуы үшін бұл рәсімге үлкен жауапкершілікпен қараған.
Қырқынан шығарудың мәні мен мағынасы
? Жаңа кезеңнің басталуы – нәресте туғаннан кейін алғашқы 40 күн анасы мен сәби үшін ең ауыр кезең саналады. Осы уақыттан кейін ана мен бала біртіндеп қоғамға бейімделе бастайды.
? Көз тиюден, жын-періден қорғау – халқымыз жаңа туған нәресте көзге тез шалынады деп есептеген. Қырқынан шығарғанда арнайы салт-дәстүрлер орындалып, баланы жаман көзден сақтайды.
? Баланың денсаулығын күшейту – 40 күн бойы бала толықтай жетіліп, иммунитеті күшейе түседі.
Ұл баланы қырқынан шығару рәсімі қалай өтеді?
Қырқынан шығару рәсімі көбіне ақсақалдар мен ақ жаулықты әжелердің батасымен, ұлттық дәстүрлерге сай өткізіледі.
1. Су дайындау және шомылдыру
? Баланы қырқынан шығарудың басты рәсімі – шомылдыру.
? Арнайы күміс теңгелер, сақиналар немесе білезіктер қырық қасық суға салынады.
? Күміс – тазалықтың белгісі, сондықтан суға салынған күміс нәрестені жамандықтан қорғайды деп сенген.
? Баланы қырық қасық сумен шомылдырғанда, әр қасығы баланың болашақта денсаулығы мықты болсын деген тілекпен төгіледі.
2. Шаш алу және тырнақ алу
? Баланың алғашқы шашы мен тырнағы алынып, ақ матаға оралып, киелі жерге (киелі ағаш түбіне немесе өзенге) көмілген.
? Бұл рәсім – баланың өмірі ұзақ болсын, ақыл-ойы тұнық болсын деген ниетті білдіреді.
3. Бата беру және шашу шашу
? Үлкендер балаға ақ бата береді:
✅ Ұзақ өмір сүруін
✅ Ержүрек, батыр болуын
✅ Елі мен жеріне адал азамат болуын тілейді
? Шашу шашылып, қонақтарға құрт, тәттілер, күміс тиындар таратылады.
4. Қырқынан шығару тойы
? Арнайы дастархан жайылып, наурыз көже, қазы-қарта, бауырсақ, тәттілер қойылады.
? Баланы қырқынан шығарған әйелге құрмет көрсетіліп, сый-сияпат беріледі.
Ұл баланы қырқынан шығарудың ерекшеліктері
✅ Ұл балаға батырларша тілек айтылады, оның болашақта мықты азамат болуы тіленеді.
✅ Атақты, беделді адамдарға қырқынан шығаруға қатысуға ұсыныс жасалады, себебі олардың жолы балаға беріледі деп сенген.
✅ Ұл баланың шашын алғанда, оны таза жерге көмеді, себебі ол періште тазалығын сақтайды.
Қорытынды
Қырқынан шығару – қазақ халқының ғасырлар бойы сақталып келе жатқан киелі дәстүрі. Әсіресе, ұл балалар үшін бұл рәсім ерекше маңызға ие, себебі олар болашақ отбасының тірегі, ел қорғаны.
? Сіздің отбасыңызда қырқынан шығару қалай өтеді? Пікіріңізді қалдырыңыз! ?
